NIEUWS
Hannah onderzoekt vissen op het droge
3 februari 2022
Hannah Charan-Dixon is een groot deel van het jaar te vinden op de kwelder. Deze strook langs de Waddenkust die deels overstroomt bij hoogwater, is niet alleen belangrijk voor planten en vogels: Hannah onderzoekt welke rol de kwelder heeft in de levenscyclus van vissoorten.
Urenlang grote bakken met kleine visjes, garnalen en kwallen uitpluizen en alle gevangen dieren op naam brengen en tellen. Dat is hoe het veldwerk van promovenda Hannah Charan-Dixon van de Rijksuniversiteit Groningen eruitziet. Hannah zet samen met een groepje studenten fuiken in de geulen op de kwelder. Bij laag water legen de onderzoekers de netten en inventariseren ze de vangst. “Dat vertelt ons iets over de aantallen van verschillende soorten vis die de kwelders bezoeken en hoe dat fluctueert gedurende het jaar, bijvoorbeeld tussen de seizoenen”, legt Hannah uit.
Hannah onderzoekt het belang van de randen van het wad, met name de kwelders, voor verschillende vissoorten. Er zijn al veel langer aanwijzingen dat de kwelders fungeren als kinderkamer voor enkele soorten, maar recenter buitenlands onderzoek wijst erop dat vissen mogelijk ook tijdelijk de kwelder gebruiken voor bescherming en om eten te zoeken.
Vissen eten insecten
Daarbij gaat het mogelijk om een verrassende voedselbron: insecten die op land leven. “Je hebt plekken waar uitwisseling is tussen de kwelder en de kreken. De vissen kunnen daardoor een stukje de kwelder op zwemmen en de insecten kunnen ook de geulen inspoelen. Zeker bij extra hoog water zoals springtij kunnen de insecten beschikbaar zijn voor vis en van de kwelder afspoelen”, zegt Hannah. Deze kennis komt dus nu nog uit studies elders in Europa. Of het ook in de Waddenzee zo werkt, wordt nu onderzocht. “We zetten op dit moment fuiken om eerst te kijken welke vissoorten de kwelder gebruiken in welk deel van het jaar. Volgend jaar willen we het voedselweb in kaart brengen, onderzoeken wat het dieet van de vissen is en ook de hoeveelheid insecten in de verschillende kwelders meten.”
Met Hannah mee de kwelder op
Sterk verschillende kwelders
Het onderzoek vindt plaats op drie heel verschillende kwelders: de vastelandskwelder van Groningen nabij Noordpolderzijl, die van Friesland bij Blije en de kwelder van Schiermonnikoog. De vastelandskwelders zijn door mensen aangelegd en worden kunstmatig ontwaterd. Die op Schiermonnikoog is van natuurlijke oorsprong en heeft natuurlijke geulen. Ook het beheer verschilt tussen de kwelders. “Zo kunnen we de invloed van het kwelderbeheer goed vergelijken en conclusies trekken over het effect daarvan op kwelders als leefgebied voor vissen”, aldus Hannah.
Variatie gedurende het jaar
Conclusies zijn op dit moment nog niet te trekken, maar Hannah heeft al wel interessante observaties gedaan. “Het interessantste tot nu toe vind ik de enorme variatie in de vangst gedurende het jaar. In het voorjaar hadden we ineens enorm veel jonge haring, dat was echt ongelooflijk. Maar dat bouwde heel snel af en sindsdien hebben we er nog maar een paar gevangen. Ik denk dat we veel kunnen leren over hoe vissoorten in verschillende delen van het jaar de kwelder gebruiken.“
Aanbevelingen voor beheer
Tot nu toe is het beheer van kwelders vaak heel erg gericht op de vegetatie en broedmogelijkheden voor vogels. Maar of dat beheer ook gunstig is voor vissen weten we nog niet. “De resultaten van dit onderzoek zullen laten zien hoe en waarom vissen dit specifieke habitat gebruiken. We testen welke maatregelen, zoals begrazing van de kwelder, of hoe de kwelder is opgebouwd, invloed heeft op de samenstelling of talrijkheid van vissen. Aan het eind van het project hopen we ook adviezen te kunnen geven over hoe het landgedeelte van de kwelder beheerd kan worden, om zo de functie van de kwelders voor vissen te verbeteren.”
LAATSTE NIEUWS
Mariene ecoloog Hannah Charan-Dixon doet onderzoek naar de vissen in Nederlandse kwelders en de Waddenzee. Op die manier krijgt ze meer inzicht in de visstand en gezondheid van vissen in Nederland. Hoe gaat het met de vis in Nederland? En hoe ziet het onderzoek van Hannah eruit?
Een emmertje water uit de Waddenzee scheppen, meer hoefden schoolkinderen eind september niet te doen om erachter te komen welke vis er in de Waddenzee zwemt. Met de moderne techniek eDNA wordt dat in het laboratorium achterhaald.
Als wetenschappelijk coördinator bewaakt ze de samenhang tussen alle deelonderzoeken, ondersteunt ze de promovendi en zorgt ze voor de vertaling richting de praktijk. Het maakt Ingrid Tulp de spin in het onderzoeksweb van het project Waddentools Swimway Waddenzee.
In de Waddenzee, komen grote vissen als zeebaars, zeeforel en zelfs ruwe haai voor. Maar wanneer, hoe lang en welk deel van hun leven zijn ze daar? Jena Edwards zoekt het uit door ze te zenderen en te volgen met een groot netwerk aan ontvangers.
Sinds november 2021 liggen langs de Groningse Lauwersmeerdijk 48 kunstmatige riffen om de onderwaternatuur van de Waddenzee te versterken. Onderzoekers hebben de riffen langs de Lauwersmeerdijk voor het eerst naar boven gehaald, om te kijken wat er op en rond leeft.
Het voordeel van grote vissoorten is dat we ze individueel kunnen volgen door ze een zender mee te geven. In deze video legt onderzoekster Jena Edwards uit hoe dat in zijn werk gaat.
Onderzoekers van het project Swimway Waddenzee hebben afgelopen week verschillende pasgeboren ruwe haaien gevangen rondom Terschelling en Ameland. De haaien werden gevangen voor onderzoeksdoeleinden.
Akoestische meetapparatuur op de bodem van het Marsdiep geeft promovendus Margot Maathuis informatie over visscholen in de Waddenzee. Om die info ook op haar computer te krijgen, moet ze de apparatuur eens in de twee maanden omhoog halen. Dat gebeurt met groot materieel, en blijkt zo eenvoudig nog niet.
Afgelopen jaren is Waddentools van start gegaan met onderzoek naar maatregelen voor herstel van de Waddenzee. De onderzoekers van de deelprojecten Wij & Wadvogels, Waddentools Swimway Waddenzee en Waddenmozaïek presenteerden op 30 juni hun eerste resultaten.
Veel onderzoek binnen het Swimway-project vindt natuurlijk plaats in de Waddenzee, maar soms is een gecontroleerde omgeving nodig om specifieke kennis op te doen. Zo onderzoekt Bass de temperatuurvoorkeuren van vis in het laboratorium in IJmuiden.
